De tapuit

De_tapuit

Auteur
Herman van Oosten

Uitgave
Atlas Contact 2018
260 pagina’s, 15 x 21,5 cm
ISBN 978 90 450 3651 9
€ 21,99

Vogelserie Atlas Contact
Deel 1:  De rotgans, Barwolt Ebbinge
Deel 2:  De gierzwaluw, Remco Daalder
Deel 3:  De slechtvalk, John A. Baker
Deel 4:  De kauw, Achilles Cools
Deel 5: De grutto, Albert Beintema
Deel 6:  De koekoek, Nick Davies
Deel 7:  De spreeuw, Koos Dijksterhuis
Deel 8:  De huismus, Kees Heij en Jacques Vos
Deel 9:  De goudvink, Achilles Cools
Deel 10: De merel, Hay Wijnhoven
Deel 11: De meerkoet, Remco Daalder
Deel 12: De zilvermeeuw, Kees Camphuysen
Deel 13: De kievit, Sake P. Roodbergen
Deel 14: De raaf, Louis Beyens
Deel 15: De tapuit, Herman van Oosten

De tapuit

Een gedreven onderzoeker die zo betrokken raakt bij zijn onderzoeksvogels, dat hij ze met kippengaas gaat beschermen tegen vossen. Het is herkenbaar en zeer begrijpelijk menselijk gedrag. Of het de wetenschappelijke waarde van zijn onderzoek ten goede komt?

De bioloog Herman van Oosten bestudeert sinds 2007 tapuiten, vooral die in het Vogelduin in Castricum. Hij heeft zijn activiteiten beschreven in De tapuit. Door de detaillering van zijn beschrijvingen en door de conclusies van zijn onderzoek, is het een imponerende weergave geworden van veranderingen in de levensomstandigheden van een verdwijnende vogel.

De teloorgang van ‘onze’ tapuit was vooral de schuld van de Franse graaf Delille. Op zijn landgoed bij Parijs zaten zoveel konijnen, dat hij in 1952 in Australië het virus myxomatose bestelde en daarmee twee konijnen infecteerde. Met een internationale epidemie als gevolg. Geen konijnen, geen konijnenholen, en dat waren juiste de beste plekken voor tapuiten om te nestelen.

Daarna speelden ook andere factoren een rol die de tapuit geleidelijk aan doen verdwijnen uit onze contreien: verzuring en vermesting met als gevolg minder insecten, verdwijning van zijn leefomgeving, predatie door o.a. marters en vossen, weersomstandigheden (veel of weinig neerslag) en actueel de stijging van de temperatuur.

Van Oosten heeft – behalve zijn menselijke trek om dieren te beschermen – als een robot zijn onderzoekgegevens over de tapuit tot achter de komma beschreven. Heel leesbaar, dat wel. Bovendien geeft zijn boek een boeiend inkijkje hoe serieuze wetenschappers hun onderzoek benaderen en uitvoeren.

Klakkeloos iets aannemen is er voor Van Oosten niet bij. Het antwoord op een vraag levert hem meestal nog meer vragen op die onderzocht zouden moeten worden. Zoals, bij krimpende populaties, de invloed van inteelt. Maar, zo vraagt hij zich af, hoe vind je het antwoord op al deze ontwikkelingen?

‘De tapuit’ is een standaardwerk over tapuiten. Vanaf het ontstaan van vogels via Aristoteles tot nu. Vol zekerheden, vragen en twijfels. Over het verdwijnen van tapuitensoorten, over de van elkaar verschillende evolutie van geïsoleerde maar dicht bij elkaar liggende (tapuiten)populaties, over de dramatische afname van tapuiten sinds 1980 met negentig procent. En vooral over de tapuiten in het Vogelduin die op de rand van uitsterven staan. Een magnifiek document over onze laatste duinduikers en heidehippers.

AdG, 28 november 2018