Het is geen schande om een meeuw eens ongedetermineerd te laten. Niemand ter wereld kan elke meeuw correct op naam brengen. Met deze opmerkingen geven de auteurs van het prachtige Handboek Meeuwen aan hoe ingewikkeld het vaak is om meeuwen te herkennen.

Veel vogelaars kijken vanwege deze moeilijkheidsgraad vaak slechts met een schuin oog naar meeuwen. De vier schrijvers hebben echter zo’n uitstekende gids geschreven dat determinatie van meeuwen best wel eenvoudiger is geworden. Vooral de vele foto-vergelijkingen met de verschillen tussen meeuwensoorten zijn erg verhelderend.

Van alle meeuwensoorten – er worden er maar liefst 43 besproken, plus hybriden – zijn scherpe foto afgedrukt, met tal van pijltjes naar specifieke kenmerken. Het begrip kalenderjaar wordt niet gebruikt, wel cyclus: meeuwen ondergaan een langdurige rui met vaak ingewikkelde patronen die door de kalenderjaren heenlopen. Sommige soorten bereiken pas in hun vierde of vijfde jaar het volwassen kleed. Afhankelijk van de soorten (kleine, middelgrote of grote) worden per cyclus de verenkleden afgebeeld en beschreven, van eerste – juveniel – tot en met derde. Dat is heel overzichtelijk.

Zoals het een te respecteren handboek betaamt, staat voorin een uitgebreide verhandeling over de herkenning van meeuwen. Over de holistische, vlugge kijk op de vogels (‘jizz’) en de analytische benadering: het verenkleed in detail bekijken. Die verschillende invalshoeken werken bij veel vogels, maar niet bij de lastige groep meeuwen. Dan moet je alle aspecten meewegen. Kennis van de ruipatronen is heel belangrijk. Het is boeiend leesvoer als je wat meer over meeuwen te weten wilt komen.

De auteurs bevelen een driestappenplan aan: eerst de grootte van de meeuw bepalen, dan de jizz (opvallende verschillen als kleur, vorm snavel) en dan een analyse van het verenkleed om de laatste puzzelstukjes op te lossen. Wil je meeuwen echt leren kennen, dan moet je beginnen met het bekijken van zilvermeeuwen: dat is de referentiesoort voor andere meeuwen en ze zijn altijd volop aanwezig.

Tussen de vele en tegenwoordig meestal goede natuurboeken zijn er altijd uitschieters. Het Handboek Meeuwen is zo’n knaller. Vele honderden scherpe foto’s, duidelijke aanwijzingen over de karakteristieke kenmerken van meeuwen en met name ook over de verschillen tussen de soorten. Uiterst instructief. Veel vogelaars zullen met dit boek binnen handbereik meer meeuwensoorten kunnen determineren dan voorheen.