Woensdag 11 februari 2004 – Verwarrende vrouw topper

Op de Starrevaart zwemt sinds een aantal dagen een vrouw topper. Het is de eerste winter van haar jonge leventje en ze weet kennelijk nog niet dat toppers eigenlijk voornamelijk op zee horen te overwinteren. Voor ons een mooie gelegenheid zo’n eend wat dichterbij te bekijken (ik zie ook niet zo vaak toppers) en vooral de verschillen vast te stellen met de nauw verwante kuifeenden.

Een vrouw kuifeend kan snel verward worden met een topper. Een vrouw topper heeft altijd flinke witte kopvlekken bij de snavel, een kuifeend niet. Maar…. je ziet ook wel kuifeenden met kopvlekken, dan moet je extra opletten. (En dan praat ik nog niet over hybride kuifeenden-toppers.) Het wit van de topper is altijd scherp begrensd, dat van een kuifeend niet. Bovendien heeft een topper een mooi rond koppie, een kuifeend heeft altijd (de aanzet van) een kuif en mede daardoor oogt de kop platter. Bovendien is van een vrouw topper in winterkleed de rugzijde donkergrijs en van een kuifeend donkerbruin. Toppers hebben bredere snavels met een klein(er) zwart puntje.

Als je dit allemaal weet, zou je denken: makkelijk zat. Totdat er voor de Starrevaarthut een kuifeend/topper zwemt met kleine niet scherp afgetekende kollen, bruinige dekveren, vrij veel zwart op de snavelpunt en met een ronde kop! Dan heb je snel verwarring. Een hybride? Nee, het gaat, zoals gezegd, om een vrouw topper in 1e winterkleed, die heeft dus kenmerken van kuifeend en topper. Vooral de ronde kop verraadt haar echter, plus het feit dat jonge toppers een doffe iris hebben.

Overigens is de naam topper merkwaardig. Zo las ik in het onvolprezen ‘De Nederlandse vogelnamen en hun betekenis’ dat het woord topper verwant is aan het Oudnoorse toppr, wat betekent ‘omhoog gebonden haar’, een kuif dus. Maar hét karakteristieke van een topper(eend) is nou juist dat die geen kuif heeft!

Nog wat waarnemingen. Starrevaart 22 rosse stekelstaarten (15 man en 7 vrouw), De Wilck 1 grote zilverreiger, ook 1 in de Westbroekpolder, daar 3 kleine zwanen (2+1), Oude Groenendijkse Polder 4 kleine zwanen en Drooggemaakte Grote Polder 69 (67+2).

Vrouw topper in 1e winter (Aythya marila – Greater Scaup; female 1st winter).