Vrijdag 4 april 2003 – Smient met onbekende voetringen
Voor de Vogelwerkgroep Vlietland verzorg ik de ringmeldingen. Dat houdt in dat als iemand de ringen afleest van vogels op de Starrevaart en die aan de vogelwerkgroep doorgeeft, ik ze op mijn bordje krijg. Meestal is het administratief werk. Uit ervaring weet ik meestal wel wie de vogels geringd heeft, even een e-mail sturen en de ringer hoeft dan alleen maar in zijn boeken te snuffelen om mij de gegevens over die vogel door te geven. (Overigens zijn het soms zeer uitgebreide projecten met tienduizenden terugmeldingen!) De leeftijd van de vogel, de ringdatum en -plaats worden dan weer gepubliceerd op de (website van de Starrevaart – zie bij Ringen).
Soms voel ik me net Sherlock Holmes want er kan een heleboel speurwerk aan te pas komen om een ring te traceren. Behalve mijn eigen archiefje over ringprojecten, is er een soort ‘startpagina’, die van de behulpzame Belg Dirk Raes. Daarop staan de bekende ringprojecten in Europa. Maar er zijn ook onbekende projecten, of particulieren die hun ringactiviteiten niet melden. Bovendien reageren de ringers niet allemaal even vlot: als je denkt de ‘oplossing’ te hebben gevonden, hoor je soms lange tijd niets, soms duurt het jaren voordat je antwoord krijgt, soms nooit. Op de site van de Starrevaart zie je dan ook achter sommige vogels nog geen gegevens ingevuld, daar is mijn voorganger en daar ben ik (nog) niet achter kunnen komen.
Op 30 maart was er een melding van Willem Renema van een smient met een rode ring om haar linkerpoot. Op zich is dat al een aardige melding, want eenden zwemmen meestal en laten hun poten niet zien. Gerenommeerd ringen-aflezer Hans Keijser zag de smient vervolgens vanaf 1 april, en constateerde toen dat de vogel voorzien was van zogenaamde ‘leg flags’, ringen met een vlaggetje, die zie je zelden.
Gisteren was ik tevergeefs wezen speuren, vanmorgen had ik geluk en zat de smient op de meest noordwestelijke balk op de vogelplas. Vanaf de Kniplaan met telescoop is het rood nog goed te zien, als je echter de kade naar het zuiden afloopt, vliegen de vogels in deze hoek gegarandeerd op, ook de smient en haar man. Als je wilt gaan kijken (zolang de smient er nog zit want zo zoetjesaan zijn de meeste naar hun broedgebied vertrokken), kan je het beste de westkade vanaf het zuiden oplopen en dan achter het riet blijven staan. En dan hopen dat de smient niet in het water zit want dan is ze onherkenbaar tussen haar soortgenoten.
Hans had een rode leg flag links gemeld, een zwarte leg flag rechts met daaronder nog een voetring maar dan zonder vlaggetje, met een onbestemde kleur. Hoewel het vanmorgen bewolkt was en we ook nog tegenlicht hadden, konden we zien dat het om een niet al te donkere oranje-bruinachtige ring gaat. We zullen het zonnetje nodig hebben om de precieze kleur vast te kunnen stellen.
Close-up van de ringen: links rood met een opening in de vlag, rechts zwart met eveneens een opening en daaronder een oranje-bruinachtige ring.
Na de meldingen dinsdag en de volgende dagen van Hans ben ik aan de slag gegaan. Eerst naar de site van Raes, daarop staat geen project vermeld met een dergelijke combinatie van ringen. Toch een aantal smientenringers aangeschreven (sommigen kende ik van andere projecten), zij toonden zich zeer geïnteresseerd maar konden me niet verder helpen. Vervolgens heb ik een bericht geplaatst op een nieuwsgroep waar ‘moeilijke gevallen’ worden gemeld. Dat leverde slechts een reactie op: zou het geen Amerikaanse smient kunnen zijn, want Amerikanen werken vaak met voetvlaggen. Nou ja, dat zou ‘wereldnieuws’ in het vogelaarswereldje zijn, maar van Hans had ik geen enkele indicatie gekregen dat het een ‘afwijkende’ smient zou zijn. Vanmorgen heb ik daar extra op gelet, maar als dit een Amerikaanse smient is, dan breken met terugwerkende kracht al de klompen die ik in m’n leven heb gedragen. Alle kenmerken wijzen op een gewone Europese smient, hooguit iets lichter dan andere exemplaren die haar op de Starrevaart voorbij zwommen. Heb voor de zekerheid nog wel een e-mail naar Amerika gestuurd, maar daar heb ik nog geen reactie op gekregen.
Een andere actie was een bericht sturen naar mensen in het wereldje van de siervogelhouderij, die voor hun plezier eenden en andere vogels in vijvers laten rondzwemmen. Leek bij voorbaat een zinloze activiteit, omdat de bevlagde smient erg schuw is en duidelijk geen mensen gewend is. Bovendien krijgen in de sierhouderij de vogels meestal geen drie ringen. Het antwoord dat ik vanmorgen binnenkreeg, was dan ook duidelijk: dit lijkt geen vogel uit gevangenschap. De laatste actie die ik vandaag heb ondernomen, is opnieuw een bericht sturen voor ‘lastige gevallen’, maar nu met een foto van de ringen erbij.
Vlak voor het verzenden van dit Vogeldagboek twee reacties op deze laatste e-mail. Uit Amerika dat er noch in de Verenigde Staten noch in Canada de laatste tien jaar vergunning is verleend voor dit soort ringen en dat er ook geen oud project bekend is van smienten met voetringen. De andere reactie die erg aannemelijk klinkt en die wel eens naar de oplossing zou kunnen leiden: volgens een Franse ringer worden dit soort leg flags in Frankrijk door jagers gebruikt voor lokeenden! Door de gaatjes in de ringen wordt een draad gedaan zodat de eenden niet kunnen wegvliegen. Tegen wil en dank lokken ze vervolgens soortgenoten naar de geweerlopen. Ik probeer hier meer over te weten te komen en zal daarvan melding maken in een volgend Vogeldagboek.
Verder vanmorgen op de Starrevaart o.a. een baardman aan de westkant, de kaneeltaling die meestal in de noordwesthoek bij slobeenden zit, een paartje jagende bruine kiekendieven en 50 naar het noorden trekkende kramsvogels.
Hieronder een aantal foto’s van de geringde smient (Mareca penelope, with leg flags) en haar man.
