Vogelvlucht

Vogelvlucht

Auteur
Scott Weidensaul

Vertaling
Rob de Ridder

Uitgave
Uitgeverij Nieuw Amsterdam 2022
416 pagina’s, 15,5 x 23,5 cm
ISBN 978 90 468 2933 2
€ 39,99

Oorsponkelijke titel
A World on the Wing, 2021

Vogelvlucht

Een nieuwe kijk op wereldwijde vogeltrek

Vogeltrek, dat is het prachtige natuurwonder dat zich boven ons afspeelt. We blijven ons verwonderen over de verre reizen die veel vogels maken. Er wordt ook al heel lang onderzoek verricht naar dit fenomeen. Vroeger deed men dit vooral door het ringen van vogels. Tegenwoordig gebeurt dit steeds vaker met behulp van technische apparatuur zoals geolocators, radar en dataloggers. Die nieuwe hulpmiddelen zorgen er onder andere voor dat bijna alle vogels gedurende hun volledige reis heen en terug naar de broedgebieden te volgen zijn, inclusief de vlieghoogte, de vlieg- en rusttijden en de plaatsen die worden gebruikt als ‘wegrestaurants’.

Al die moderne middelen bieden een heleboel nieuwe inzichten in de vogeltrek. Oude aannames moeten daardoor herzien worden. Er komt veel nieuwe kennis beschikbaar, die ook weer tot nieuwe vragen leidt. In dit prachtige boek beschrijft Weidensaul de jongste stand van zaken met betrekking tot de kennis over vogeltrek.

De auteur doet verslag van de nieuwste baanbrekende onderzoeken, waaraan hij regelmatig zelf een bijdrage levert. Hij ontmoet alle toponderzoekers van de vogeltrek, waaronder onze eigen professor Theunis Piersma. Ik dacht al heel wat te weten over trekvogels, hun wijze van navigeren en dergelijke, maar Vogelvlucht biedt behoorlijk wat nieuwe informatie. Zo dacht ik ten onrechte dat de noordse stern de kampioen langeafstandsvliegen was. Dat is met behulp van de moderne apparatuur inmiddels achterhaald.

Het verzamelen van al deze kennis heeft behalve een wetenschappelijke ook een praktische betekenis. Zo weten we door deze onderzoeken aanzienlijk beter hoe we trekvogels kunnen beschermen. Wat dat betreft geeft het boek hoop. Maar anderzijds laat Vogelvlucht ook zien dat de mens allerlei natuurlijke processen in zo’n hoog tempo weet te veranderen (denk aan klimaat, ontbossing en ander gebruik van gebieden), dat het maar zeer de vraag is of alle vogelsoorten dit tempo wel kunnen bijhouden of dat vele gedoemd zullen zijn om uit te sterven. Weer een verhaal dat aan het denken zet over ons handelen. Hoe veel meer onderzoeken, rapporten en goede boeken zullen er nodig zijn voor de mens inziet dat we helemaal verkeerd bezig zijn? Worden dit soort uitgaven wel voldoende gelezen?

Aan Weidensaul zal het niet liggen, want hij schrijft zeer toegankelijk en boeiend. Hoewel dit een wetenschappelijk verantwoorde publicatie is, leest het bijna als een roman. Dit komt mede omdat de auteur veel persoonlijke belevenissen tijdens zijn onderzoeken in de tekst heeft verwerkt.

Ronald Klingers, 28 juni 2022