Veldgids Vogeltrek

Veldgids_vogeltrek

Auteurs
Dick de Vos en Sam Gobin

Geluidsselectie en sonogrammen
Dick de Vos

Opmaak en verspreidingskaarten
Sam Gobin

Uitgave
KNNV Uitgeverij 2019
320 pagina’s, 21 x 12,5 cm, harde omslag
ISBN 978 90 5011 6657
€ 32,95

Veldgids Vogeltrek
Trekvogels herkennen aan hun roep
135 soorten | 500+ vliegbeelden | sonogrammen

Stippenkijkers. Zo noem ik oneerbiedig de mannen en de (steeds meer) vrouwen die soms bar weer trotseren om op hoge uitkijkpunten de trekvogels te tellen. De miljoenen vogels die in het voorjaar van zuid naar noord trekken om daar in voedselrijke gebieden met lang daglicht hun nageslacht veilig te stellen, en in het najaar van noord naar zuid om in warme streken met voldoende voedsel te overwinteren.

Trekvogels observeren heeft ook iets bovennatuurlijks. Je kijkt naar een natuurverschijnsel dat zo’n tienduizend jaar geleden na de laatste ijstijd is ontstaan. Nog is lang niet alles opgehelderd hoe vogels zo nauwkeurig over enorme afstanden hun trekroutes weten te vinden. In de Veldgids Vogeltrek wordt kort en duidelijk beschreven wat nu bekend is over de mechanismen die vogels gebruiken om hun weg te vinden.

Dat gebeurt via (een combinatie van) landschapselementen, innerlijk kompas, leren van ouders, zonnekompas, gepolariseerd licht, oriëntatie op sterren, aardmagnetisme (via magneetkristallen die zich in de ogen bevinden – pas vorig jaar ontdekt), infrasoon geluid, luchtdrukverschillen, reuk en geluiden. Bijzonder interessante samenvatting van het fenomeen vogeltrek!

Echter, de gids is vooral bedoeld om trekvogels aan hun geluiden en hun vliegbeelden te herkennen. Elke vogel heeft een eigen trekroepje en geroutineerde vogelaars pikken die er haarfijn uit. Ga gerust maar eens naar een trektelpost in uw omgeving (zie trektellen.nl) en verbaas u over het vermogen van de trektellers om die roepjes uit elkaar te houden. Van hun ervaring valt heel veel te leren.

Daarbij vormt deze veldgids een welkome ondersteuning. Van de 135 meest voorkomende en kenmerkende trekvogels worden de geluiden beschreven. Via de (uitstekende, apart te verkrijgen) app Birdsounds Europe zijn alle beschreven trekroepjes te beluisteren. Voor de experts zijn er in het boek ook sonogrammen afgedrukt.

Ook karakteristiek zijn de vliegbeelden van vogels. Daarvan hebben de auteurs honderden afbeeldingen verzameld en de vliegbeelden beschreven. Ook hier geldt: begin met het leren van de meest voorkomende trekvogels (zoals graspieper, zanglijster, vink, spreeuw) en bouw vanaf die basis je kennis op. Verder bevat het boek verspreidingskaarten van zomer- en winterverblijf, beschrijvingen van de trekroutes en grafieken met de maanden waarin de soorten kunnen worden waargenomen.

De Veldgids Vogeltrek is heus niet alleen voor de ‘gevestigde’ trektellers die er ongetwijfeld ook nog hun weetjes uit kunnen pikken. Het kan vooral een stimulans zijn voor alle vogelliefhebbers om ook eens te ‘ruiken’ aan de massale vogelmigratie, om het gevoel te krijgen dat je deel uitmaakt van een groots universeel verschijnsel.

AdG, 4 juli 2019